VIX Nedir?

3 min read

VIX, Volatility Index'in kısaltmasıdır ve genellikle "Korku Endeksi" olarak adlandırılır. Bu endeks, piyasaların beklenen volatilitesini (oynaklığını) ölçmek için kullanılır. VIX, Chicago Board Options Exchange (CBOE) tarafından oluşturulmuş ve yönetilmektedir.

VIX Nasıl Çalışır?

VIX, S&P 500 endeksine dayalı opsiyonların fiyatlarından hesaplanır. Bu fiyatlar, piyasa katılımcılarının önümüzdeki 30 gün boyunca beklenen volatilite hakkındaki beklentilerini yansıtır. Dolayısıyla, VIX'in yüksek olması, yatırımcıların önümüzdeki dönemde piyasada daha büyük dalgalanmalar beklediği anlamına gelirken, düşük bir VIX değeri daha sakin bir piyasa beklentisini işaret eder.

VIX'in Özellikleri

  • Yüksek VIX: Piyasalarda belirsizlik veya korkunun arttığına işaret eder. Bu genellikle ekonomik krizler, siyasi belirsizlikler veya diğer büyük olaylar sırasında ortaya çıkar.
  • Düşük VIX: Piyasanın istikrarlı olduğu ve volatilitenin düşük olduğu bir dönemi ifade eder.

VIX'in Kullanım Alanları

  1. Risk Yönetimi: Yatırımcılar, portföylerini korumak veya hedge etmek için VIX’i kullanabilir.
  2. Piyasa Beklentisi: Piyasanın genel duyarlılığı hakkında bilgi verir.
  3. Ticaret ve Yatırım Stratejileri: Yatırımcılar VIX'i bir yatırım aracı olarak kullanabilir. Çünkü VIX türev ürünler (opsiyonlar ve vadeli işlemler) ile işlem görmektedir.

VIX Değerleri ve Yorumu

  • 20’nin Altı: Genellikle düşük volatilite, sakin piyasa koşulları.
  • 20-30: Ortalama volatilite.
  • 30’un Üstü: Yüksek volatilite, genellikle piyasa paniği veya kriz zamanları.

VIX, piyasa volatilitesi ve duyarlılığı hakkında önemli bir bilgi sağlar, ancak diğer göstergelerle birlikte kullanılmadığında yanıltıcı olabilir. Yatırım kararlarında yalnızca VIX’e güvenmek yerine, kapsamlı bir analiz yapmak daha etkili sonuçlar verir. Bunun nedeni ise VIX'in sadece S&P 500 ile sınırlı kalmasıdır.

VIX’i Nasıl Kullanmalı?

  • Doğru Bağlamda Yorumlama: VIX, diğer ekonomik göstergeler ve piyasa analiz araçlarıyla birlikte kullanılmalıdır.
  • Piyasa Duyarlılığı İçin: Yatırımcıların piyasadaki genel ruh halini anlamaları için faydalıdır.
  • Risk Yönetimi: Portföylerini hedge(korumak) etmek isteyen yatırımcılar için önemli bir araçtır.

VIX’in Düşük Olduğu Zamanlar

VIX düşük olduğunda, piyasalarda genellikle sakinlik, istikrar ve düşük volatilite vardır. Bu dönemler, yatırımcıların piyasa risklerini düşük gördüğü veya belirsizliğin az olduğu zamanlarla ilişkilidir.

Örnek Dönemler:

2003-2006:

  1. Dot-com balonunun ve 2001'deki ekonomik durgunluğun ardından toparlanma dönemiydi.
  2. Küresel piyasalarda düşük faiz oranları ve ekonomik büyüme istikrar sağladı.

2017:

  1. VIX, tarihinin en düşük seviyelerini gördü ve 9-11 arasında seyretti.
  2. ABD ekonomisinin güçlü büyümesi, düşük işsizlik oranları ve istikrarlı bir faiz ortamı bu dönemi destekledi.

2025

  1. 4 Ocak 2025- an itibari ile 16.13

Nedenlerini Ekonomik büyüme ve istikrar, merkez bankalarının destekleyici politikaları, piyasalarda düşük belirsizlik ve büyük olayların eksikliği gibi olaylara dayandırılabilir.

VIX’in Yüksek Olduğu Zamanlar

VIX’in yüksek olduğu dönemler, genellikle piyasa oynaklığının ve belirsizliğin arttığı krizler, ekonomik durgunluklar veya önemli olaylarla ilişkilidir.

Örnek Dönemler:

  1. 2008 Küresel Finansal Krizi:
  2. Lehman Brothers’ın iflası ve kredi piyasalarının çöküşü sırasında VIX 80’in üzerine çıktı.
  3. Bu, VIX tarihindeki en yüksek seviyelerden biriydi.
  4. 2010 Avrupa Borç Krizi:
  5. Yunanistan ve diğer Avrupa ülkelerindeki borç sorunları nedeniyle VIX önemli ölçüde yükseldi.
  6. 2020 COVID-19 Pandemisi:
  7. Mart 2020'de VIX, pandeminin başlangıcında küresel ekonomik kapanmalar ve belirsizlik nedeniyle 82 seviyesine ulaştı.
  8. Bu, 2008 krizinden sonraki en yüksek seviyelerdendi.

Nedenlerini ise Ekonomik krizler (örneğin, resesyonlar veya borç krizleri), küresel olaylar (pandemiler, savaşlar veya büyük jeopolitik belirsizlikler), ani ve beklenmedik piyasa şokları (örneğin, bir şirket iflası veya politika değişiklikleri) gibi sonuçlar söylenebilir.

Eleştiriler

Ekonomistlerin genel yorumu, VIX’in piyasa oynaklığını ölçmek için güçlü bir araç olduğu, ancak tek başına kullanıldığında yetersiz kalabileceği yönündedir. Çoğu uzman, VIX'in diğer ekonomik göstergelerle birlikte kullanılması gerektiğini ve yatırımcıların bu endekse aşırı güvenmemesi gerektiğini savunur.