Yazının İktidar ile İlişkisi Nedir?

Yazı, ağızdan çıkan seslerin yani sözcüklerin gözle görülebilen ve bazen de el ile dokunulabilen işaretler halinde biçimlendirilmesidir. Daha geniş bir tanımla yazı, kulak ve jest yardımı olmaksızın belirli değerdeki şekillerin aracılığıyla dilin anlatımını mümkün kılan yegane araçtır. Yazının bu fonksiyonuyla kültürün korunması, tecrübelerin kaydedilmesi ve geleceğe aktarılmasında önemli rol oynaması insanlık tarihinde en önemli basamak olarak kabul edilir. 

Eski Mezopotamya kralları tanrıların yeryüzündeki düşümleri gibi bir vasıfları olduğu için yönettiği kitle üzerinde otoriteleri ve saygınlıklarının siyasal hakimiyeti güçlendirmek ve devamlılıklarını sağlamak için bazı çalışmalar yapmayı zorunlu kılabilirdi. Kralların hem dünyevi hem manevi bilgiye sahip olmaları da önemliydi. Çünkü edindiği siyasi, iktisadi, toplumsal ve dinsel alanda bilgi, kendi otoritesine ve iktidarına fayda sağlayacağını düşünmek onlar için ölçüydü. Mezopotamya Kralının bilgiye sahip olması demek kendi başarılarını ve uygunluğunu, tanrılarla olan ilişkisini, gücünü ve kudretini muhataplarına karşı yol ve yöntemleri keşfetmek demekti. Burada bahsedilen keşiflerin en önemli çıkışı yazıyı kendi niyetlerine göre kullanma isteği ile muhatap olduklarına karşı siyasi baskı oluşturma olarak kullanmalarıydı. Yazıyı temsil etme, iletme, karşılık verme gibi özellikler siyasi otoritenin bir güç aracıydı.

Yazmak; kayıt altına almak, güvence oluşturmak, belgelemek ve hakim olmak anlamına geliyor. Dolayısıyla yazı iktidarın bir yönlendirme aracı olarak kabul edilebilir. Bu da karşı taraf için kesin etkiye sahip olması demektir.

Yazının gelişim sebebi kralların siyasi üstünlük kurma çabasıdır. İcadı ise yine kralın isteği ile depo ve tapınakta olan mal ve malzemelerin bir listesini istemesi üzerine görevlilerin semboller oluşturmasıdır. Bu icat kralın yine bilme gücüne ihtiyacı olmasından kaynaklanır.

KAYNAKÇA

Kağnıcı, G. ‘Eski Mezopotamya’da Bir İktidar ve Rıza Üretim Aracı Olarak Tarihyazımı’

Kılıç, Y. (2009).‘Eski Ön Asya Toplumları Arasında Yazı ve Dil Etkileşimi’. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temmuz, sayı:4 

Güngörmez, B. (2002). ‘Kitle İletişim Araçları, Siyaset ve Propaganda’. U.Ü.Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:3, sayı:3