40 Sayısının Gizemi Nedir?

Sayı kavramı, asırlar öncesinde ortaya çıkmıştır. İnsanlar sayılar üzerine asırlardır araştırma yapıp sayıların gizemlerini çözmeye çalışmaktadır. Asırlar öncesinde insanların ilk düşündüğü sayılar pozitif tam sayılardır. Sıfır ve negatif tam sayılar daha sonra ortaya çıkmıştır. Bazı sayılara ise mistik anlamlar yüklenmiştir. Bunlardan biri de “40” sayısıdır.

Kırk sayısı, “olgunluk, sonsuzluk, tamlık” anlamlarını karşılayan bir sayıdır. Kırk kelimesi, Kır/Qır kökünden türemiştir. Çokluk ifade eder. Kırkmak fiili ile aynı köke sahiptir. Kırk sayısı, Türk, Altay, Orta Asya ve Orta Doğu mitolojilerinde ve halk kültüründe öne çıkan bir sayıdır.

İnanışa göre yeni doğum yapmış bir kadının yanına bir iki kişi hariç 40 gün boyunca kimse girip çıkmamalıdır. Ya da bebeğin kırkı çıkmadan önce dikkat edilmesi gereken birtakım şeyler vardır. Ayrıca annenin eski gücüne ulaşması da 40 günü bulmaktadır. Ölünün de kırkının çıkması beklenir. Ölünün kırkı çıkana kadar dualar okunur. Çünkü ruhunun 40 gün sonra evden gideceği düşünülür.

Pek çok Türk destanında da 40 sayısı dikkat çekmektedir. Örneğin Kırgız Türeyiş Efsanesinde Kırk Kız vardır. Masal ve hikâyelerde kırk gün, kırk gece düğünler düzenlenir. Ayrıca halk arasındaki inanışlarda da sıkça kullanılmaktadır. Buna bağlı olarak deyim ve atasözleri oluşmuştur: Kırk dereden su getirmek, kırklara karışmak, kırk yıllık dost, kırk tarakta bezi olmak, kılı kırk yarmak vb.

Kırk sayısı sembolik bir önem taşımaktadır. Eski Türk inançlarında da kırk sayısına atfen bazı inanç ve uygulamalar bulunmaktadır. Oğuz Kağan’ın kırk günde yürümeye başlaması, kırk günde konuşması bunun en sık rastlanan örneğidir. Oğuz Kağan kırk masa ve kırk sıra yaptırır. Kırk gün, kırk gece yenilip içilir. Bununla birlikte kırk, koruyucu ve güç verici kutsiyete ulaşmış kişileri simgeler. Kırklar, Türk halk inancında “Kırk Evliya” anlamına gelir. Kırklara karışan erenler veya yiğitlerin bir daha görünmediğine inanılmaktadır.

İslam’da Kur’an’dan başlayarak 40 sayısı ayrı bir önem taşır. Kur’an’ı Kerim’de dört yerde 40 sayısı geçmektedir. Bunlardan üçü Hz. Musa ve kavmiyle, diğeri ise insanın 40 yaşında kemale ermesiyle ilgilidir. 40 sayısı hadislerde toplam da 18 kez kullanılmıştır. Hz. Muhammed’e 40 yaşında peygamberlik verilmesi, İslâm hukukunda malın kırkta birinin zekât olarak verilmesi gibi durumlar Müslüman geleneğinde 40 sayısının önemli bir yer tuttuğunu göstermektedir.

Kırk sayısı ile ilgili olarak, İslâm’da namaz alışkanlığının kırk günlük süre sonra kazanılması, Hz. Musa’nın kırk gün dağda kalması, Hz. Süleyman ve Hz. Davut’un kırk yıl krallık yapması gibi pek çok örnek bulunmaktadır. Hz. Nuh'un gemisinde de 40 erkek 40 kadın ve 40 hayvan vardı. Hz. Yunus da balığın karnında 40 gün kalmıştır.

Kırklareli şehrinin adının da kırk motifi ile ilgili olduğu söylenmektedir. Ayasofya’nın zemin katındaki kırk sütun ve kırk penceresinin olmasının da bu motifle ilişkili olduğu söylenir.

Kadınlarda hamilelik 40 hafta sürer. Beden açlığa ancak 40 gün dayanabilir. Diyanet İşleri Başkanı olabilme şartlarından biri 40 yaşını doldurmaktır. Üzüm suyu 40 gün boyunca kapalı kalırsa sirke olur. Bu gibi örnekleri arttırmak mümkündür. 40 sayısının ilişkili olduğu pek çok konu bulunmaktadır.

Orta Amerika yerlileri, Afrika ve Altay kavimleri, Budistler ve özellikle Mısır, İbrani, Arap, Bâbil, İsrail gibi Sâmî kavimlerinden itibaren Ortadoğu coğrafyasında dinler tarihi, folklor ve edebiyata yansımış olan 40 sayısı diğer sayılar içinde en çok kullanılan ve kutsallık atfedilen sayı olmuştur.

40 sayısı, farklı kültürlerde ve inanç sistemlerinde, özellikle manevi ve sembolik düzeyde güçlü bir anlam taşır. İster dini bir anlam taşısın, ister psikolojik ve kültürel bir dönüm noktası olarak kabul edilsin, 40 sayısının gizemi, insanlık tarihinin birçok aşamasında kendini göstermiştir. Bu, insanların yaşamlarına, büyümelerine ve evrimlerine dair derin bir sembolizm yaratmıştır. Ayrıca kırk sayısı, 1, 2, 4, 5, 8, 10 ve 20'ye bölünebildiği için bereketli bir sayı kabul edilmektedir. 4 ve 0’ın kombinasyonu açısından ele alacak olursak matematiksel açıdan 4 (dört), denge, düzen ve yapıyı simgelerken 0(sıfır) ise sonsuzluğu ve boşluğu simgeler. Bu birleşim, denge ve sınırsızlık arasındaki geçişi ifade etmektedir. Günümüzde de 40 sayısına atfedilen özellikler devam etmekle birlikte sırrı kesin olarak açıklanabilmiş değildir.