Fevzi Çakmak Kimdir?#2

Bu yazımda şurada doğdu, şu okula gitti gibi bilgiler vermektense neden bu isimlerin bu seride yer aldığını anlatmayı tercih ediyorum.

Askeri hayatı anlatmakla bitmez fakat eminim ki bildiğiniz birçok olayın arkasından bu ismin çıkmasına şaşıracaksınız. Hızlıca bu önemli olaylara bakacak olursak Fevzi Çakmak 1910 yılında Arnavutluk’ta çıkan ayaklanmayı bastırmakla görevlendirilen Kosova Kolordusu’nun Kurmay Başkanlığı’na atandı. Bir yıl sonra Trablusgarp Savaşı başlayınca Rumeli’nin savunmasıyla görevli Garp (Vardar) ordusunun Kurmay Başkanlığına getirildi. Balkan Savaşı (1912-1913) sırasındaysa 21. Fırka Komutan Vekilliği ve Vardar Ordusu 1. Şube (Harekat Şubesi) müdürlüğünü yaptı. 1913’te 5. Kolordu Komutanlığı’na atandı. Mart 1915’te rütbesi mirlivalığa yükseltildi.

I. Dünya Savaşı

Çanakkale Cephesinde Arıburnu-Conkbayırı bölgesine gönderdiği yardımla Albay Mustafa Kemal Bey’in 10 Ağustos tarihinde Conkbayırı taarruzuna yardımcı oldu. Mustafa Kemal Bey 16 Aralık 1915'te rahatsızlığı nedeniyle cepheden ayrıldı ve Fevzi Paşa 5. Kolordu Komutanlığı kendisinde kalmak üzere, ek görev olarak Anafartalar Grubu Komutan Vekilliğine görevlendirildi. I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale cephesinin yanında Kafkas ve Suriye Cephelerinde de savaştı. 1918’de ferikliğe (korgeneral) yükseldi.

Kurtuluş Savaşı

24 Aralık 1918’den 14 Mayıs 1919’a kadar Ferik rütbesiyle Osmanlı Devleti’nin bugünkü tabiriyle Genelkurmay Başkanlığı görevinde bulundu. 1. Ordu Müfettişliği, Askeri Şura üyeliği, Harbiye Nazırlığı (Millî Savunma Bakanı) yaptı. Harbiye nazırlığı sırasında Anadolu’daki milli kurtuluş hareketine silah ve cephane gönderilmesini kolaylaştırdı. İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgalinin ardından 27 Nisan 1920'de Ankara'ya ulaştı. Birinci dönem TBMM’ye Kozan milletvekili olarak katıldı. Bunun üzerine İstanbul Hükümeti tarafından ulusal hareketin önderlerinden biri olarak rütbesinin kaldırılmasına, nişanlarının geri alınmasına ve idamına karar verildi. İkinci İnönü Muharebesi’nin zaferle neticelenmesinin ardından TBMM kararıyla rütbesi birinci ferikliğe (orgeneral) yükseltildi. Kütahya-Eskişehir Muharebeleri’ndeki yenilgiden sonra İsmet Paşa'nın yerine Genelkurmay Başkanı oldu.

Yunan ordusunu ke­sin yenilgiye uğratan Başkomutanlık Meydan Savaşı’nın planları da Fevzi Paşa tarafından hazırlanmıştı. Kendisine, Mustafa Ke­mal’in önerisiyle TBMM ta­rafından mareşallik rütbesi verildi ve bu sayede Türkiye'nin Mustafa Kemal Atatürk'ten sonraki ikinci ve son mareşali oldu.

Mareşal Fevzi Çakmak 10 Nisan 1950 tarihinde vefat etti. Bugün aramızdan ayrılışının 70. yılı.

Özlem ve minnetle...

"Bir millet birlik olmazsa, oluşturacağı ordunun moral gücü zayıflar. Milletlerin ve devletlerin yenilgilerinin sebepleri iç zayıflıklarında aranmalıdır."

-Mareşal Fevzi Çakmak