Türkçenin Tarihsel Gelişimi

Ural-Altay dil ailesinde; Moğolca, Korece, Japonca gibi Altay dilleri ve Macarca, Fince gibi Ural dilleri yer alır. Türkçe bu dil ailesinin Altay koluna bağlıdır. Altay dillerinden ayrılıp, bağımsız bir dil olma sürecinin ne zaman başladığını belirlemek zordur. Ancak Türkçenin ilk yazılı izlerine, Sümerlerden kalan tabletlerde rastlanır. Bu da Türkçenin bugünden 8500 yıl önce de kullanıldığını gösterir. Bu nedenle Türkçe yaşayan en eski dillerden biridir. Bulunan en eski Türkçe yazılı belge ise Çoyr yazıtıdır.

Hun Dönemi

Hun devletinin kurucuları Türklerdi. Hunların dili ile ilgili bilgiler Çin kaynaklarında yer alır. Bu kayıtlara göre Hunlara ait olan bazı kelimeler; Tengri, il, ordu, kural, börüdür.

Eski Türkçe Dönemi

M.S 5. Ve 10. Yüzyılları arası Eski Türkçe Dönemi olarak adlandırılır. Bu dönem kendi içinde Köktürk ve Uygur dönemleri olarak ikiye ayrılır. Bilinen ilk yazılı belgeler (Köl Tigin, Bilge Tonyukuk, Bilge Kağan) Köktürlerden kalmıştır. Uygurlar ise kağıda yazılmış eserler bırakmış olsalar da o döneme ait birçok yazıt bulunur. Orhun yazısını bırakıp dillerini farklı alfabelerle yazıya geçiren Uygurlar, dini ve tercümeye dayalı bir edebiyat ortaya çıkarmışlardır.

Orta Türkçe Dönemi

Türklerin İslamiyeti benimsemelerinden hemen sonra dilin kendi içindeki değişimlerinden Eski Türkçe dönemi kapanır ve Orta Türkçe dönemi başlar. Bu dönem de kendi içinde Karahanlı ve Harezm Türkçesi olarak ikiye ayrılır. Kutadgu Bilig, Divanü Lügati't Türk, Atabetü'l-Hakayık ve Divan-ı Hikmet Karahanlı döneminde yazılan eserlerdir.

1- Kuzey Türkçesi

Kıpçak Türklerinin yazı dili olumuştur. Kuzey Türkçesinin asıl eserleri, Mısır'da Kölemenler zamanında ve Suriye'de yazılmıştır. Kafkaslar bölgesinde, Kuzey Türkçesiyle Ermeni alfabesi kullanılarak dini bir edebiyat oluşmuştur.

2- Doğu Türkçesi

Doğu Türkçesi, Çağatay Türkçesi olarak da anılır. Uygur ve Karahanlıların devamı olarak nitelendirilebilir ancak islamiyetin kabulüyle Arapça ve Farsça da sıklıkla görülür.

3- Batı Türkçesi

Batı Türkçesinin ilk dönemi Eski Oğuz Türkçesi olarak da anılır. Büyük Selçuklu Devleti'nin Anadolu'yu fethetmesiyle Oğuzların göç sayısı çoğalmış oldu. Aynı dönemde Oğuz Türkçesi edebi dil olarak kullanılmaya başlandı. Eski Oğuz Türkçesi sadece Anadolu topraklarında değil Suriye, Irak ve Azerbeycanda da kullanılmıştır.